Covid-19 Aşıları ve Alerji

İnsanlığı esiralan SARS-COV2 yenitip koronavirüsle oluşan COVID-19 hastalığına yakalanmamanın temel prensibi korunmaktır.

Korunmada maske kullanımı, sosyal mesafeyi koruma, ellerin temiz tutulması çok önemlidir. Virüslerle bulaşan diğer hastalıklarda olduğu gibi aşılanma korunmanın en temel ikinci yoludur. COVID-19 için de çok sayıda aşı çalışması mevcuttur ve bunlardan bir kısmı kullanım için onay almıştır.

Son günlerde en çok merak edilen konu bu aşıların yan etkileridir. Aşıların çoğunda aşının yapıldığı bölgede kızarıklık, şişme, ateş, halsizlik gibi yan etkiler bildirilmiştir.

Pfizer/Biontech aşısı (mRNA COVID-19) için anafilaksi yan etki olarak bildirilmiştir.

Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri, 6 Ocak’ta Amerika Birleşik Devletleri’nde uygulanan ilk 1,9 milyon doz Pfizer COVID-19 aşısından 21’inde ciddi alerjik reaksiyon vakası (anafilaksi) görüldüğünü, hepsinin iyileştiğini bildirmektedir. Şu ana kadar görülen ciddi alerjik reaksiyon oranının 1 milyon aşı dozu başına 11.1 vaka olduğu bildirilmektedir. Ciddi alerjik reaksiyonların %71‘i ilk 15 dakika içinde gözlenmiştir. 21 olgunun 17’sinde (%81) alerjik reaksiyon öyküsü tanımlanmıştır.

Anafilaksi alerjik reaksiyonun en şiddetli ama tedavi edilebilir şeklidir. Deride kaşıntı kızarma, kabarma, nefes darlığı, boğazda şişme, baygınlık hissi gibi belirtileri vardır. Acilen müdahale edilmesi gereken bir durumdur. Bu nedenle aşının acil müdahale imkânı olan sağlık kuruluşunda yapılması gerekir. Alerji öyküsü olan bireylerin aşı uygulandıktan sonra 30 dakika gözlem altında tutulması önerilmektedir.

Aşının içindeki polietilenglycol (PEG), alerjiye neden olduğu düşünülen madde olduğundan, bu maddeye karşı alerjisi olanların bu tür aşıyı yaptırmaması önerilir. İlk aşıyı yaptırdıktan sonra anafilaksi gelişen kişiye, ikinci aşı yapılmamalıdır. Genel olarak özellikle daha önce herhangi bir aşıyla şiddetli alerjik reaksiyon geçiren, laksatif ilaçlara, depo kortikosteroidlere, antiasit mide ilaçlarına alerjisi olanların bu aşıları olmamaları önerilir.

Gıdalara, tek ilaca (çoklu ilaç allerjisi hariç), böceklere karşı alerjisi olan kişilerin mRNA COVID-19 aşılarına alerjik reaksiyon gösterme olasılığı genel halktan daha fazla değildir.

Hangi tip korona aşısı olursa olsun daha önce herhangi bir aşı ile alerjik reaksiyon geçiren, besin ya da ilaçlarla ciddi alerjik reaksiyon geçiren kişilerin aşı uygulanmadan önce bu durumu mutlaka sağlık görevlisine bildirmesi gerekir.

Anafilaksi çok nadir bir risktir. COVID-19 hastalığının ölümle sonuçlanabileceği göz önüne alındığında, COVID-19 aşısının faydaları risklerden ağır basmaktadır.