2025 Dünya Akciğer Günü Basın Bülteni
Türkiye Ulusal Solunum Koalisyonu’ndan Sağlıklı Nefes İçin Ortak Çağrı
Her yıl 25 Eylül’de kutlanan Dünya Akciğer Günü, sağlıklı nefesin ve akciğer sağlığınınönemine dikkat çekmek amacıyla dünya genelinde etkinliklerle anılmaktadır. Akciğerhastalıkları — astım, KOAH, zatürre, tüberküloz ve akciğer kanseri — milyonlarca insanıetkilemekte olup, erken tanı, doğru tedavi ve sağlıklı yaşam alışkanlıkları ile büyük ölçüdeönlenebilir. Ayrıca, akciğer damar basıncındaki artış (pulmoner hipertansiyon), akciğersertleşmesi (fibrozis) ve kistik fibrozis gibi nadir hastalıklar da yaşam kalitesini belirginşekilde bozan ve ölüm riskini artıran durumlar olup, toplumda daha fazla farkındalıkgerektirmektedir.
Türkiye’de Solunum Sağlığının Durumu
2023 Hanehalkı Sağlık Araştırması verilerine göre:
–Artık yaşlı bir toplumuz. 2024 yılı itibarıyla toplam nüfusumuzun %10,6’sı yaşlıbireylerden oluşmakta ve vatan daşlarımızın üçte birinde en az bir kronik hastalıkbulunmaktadır.
– 15 yaş ve üzeri nüfusun üçte biri (%34,8) tütün ürünü kullanmaktadır. Bu durum, 2010 sonrası tütün mücadelesindeki gevşemenin bir göstergesidir.
– Nüfusun %65’i aşırı kilolu veya obezdir.
– Nüfusun %32,1’i, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) fiziksel aktivite önerilerinikarşılamamaktadır.
– Nüfusun %90’ı, DSÖ’nün önerdiği miktardan daha az meyve ve sebze tüketmektedir.
– Günlük ortalama tuz tüketimi 9,9 gramdır; bu miktar DSÖ’nün önerdiği üst sınırınneredeyse iki katıdır.
-Hava kirliliği, akciğer sağlığının en önemli tehditlerinden biridir. DSÖ’nün 2021’de güncellediği kılavuza göre PM2.5 için yıllık ortalama sınır değeri 5 µg/m³’tür. Türkiye’de“Kara Rapor 2024” verilerine göre bu değer 26 µg/m³ olup, güvenli kabul edilen düzeyinbeş katından fazladır.
Sağlıklı akciğerler için temiz hava, dengeli beslenme, düzenli fiziksel aktivite, gibiönlemler hayati öneme sahiptir. Bunlar önlenebilir olduğundan, etkili politikalar veyaşam tarzı değişiklikleri hastalık yükünü ve buna bağlı ölümleri önemli ölçüdeazaltabilir. Ayrıca iklim krizi, afetler, göçler ve küresel çatışmalar da solunum sağlığınıdoğrudan ve dolaylı olarak olumsuz etkilemektedir.
Türkiye Ulusal Solunum Koalisyonu’nun Kuruluşu ve Hedefleri
Türkiye Ulusal Solunum Koalisyonu, Türk Toraks Derneği ve Türkiye SolunumAraştırmaları Derneği’nin öncülüğünde, 2023 yılında Avrupa Solunum Derneği-Uluslararası Solunum Koalisyonu şemsiyesi altında 22 kurumun katılımıyla kurulmuştur.
Koalisyonun temel hedefi, 2030 yılına kadar solunum hastalıklarına bağlı ölümleri üçtebir oranında azaltmaktır. Bunun ilk adımı, akciğer sağlığına ilişkin gerçeklerin bilinmesi, farkındalık oluşturulması ve önleme programlarının güçlendirilmesidir. Unutulmamalıdırki, önleyici çalışmalar yalnızca akciğer sağlığını değil, diğer kronik hastalıkların yükünü de azaltmaktadır.
2025 Dünya Akciğer Günü Öncelikleri
Türkiye gerçekleri, gezegenimizin sağlığı ve karşı karşıya olduğumuz global tehditler gözönünde bulundurularak, 2025 Dünya Akciğer Günü’nde aşağıdaki önceliklerbelirlenmiştir:
Dünya Akciğer Günü’nde herkesi akciğer sağlığına sahip çıkmaya, tütünsüz ve sağlıklı biryaşam için adım atmaya davet ediyoruz.
“Herkes için sağlıklı nefes, herkes için sağlıklı gelecek!”
