ANAFİLAKSİYİ TANIMAK VE ACİL TEDAVİ KİŞİSEL VE TOPLUMSAL ÖNLENEBİLİR TRAJEDİLERİN YAŞANMAMASI İÇİN ÖNEMLİ

Anafilaksi, alerjik reaksiyonların en hızlı ve en tehlikelisidir; derhal ve doğru müdahale yapılmadığında yaşamı tehdit eden ciddi bir alerjik acildir. Toplumumuzda bu hayati konu hakkında yeterince bilgi ve farkındalık bulunması geri dönüşü olmayan trajedileri önleyebilir.

Anafilaksi nedenlerini bilmek önemli

  • Anafilaktik reaksiyonlar saniyeler veya dakikalar içinde gelişebilir
  • Besinler, ilaçlar, radyokontrast madde, böcek, arı zehiri, lateks, egzersiz, soğuk hava, aşılar ve birçok madde anafilaksiye neden olabilirken bazen de nedenini bulmak mümkün olamayabilir
  • Önemli olan anafilaksiyi tanımak ve acil müdahale etmektir

Anafilaksiyi nasıl tanırız?

  • Herhangi bir maddeyle temastan sonra (besin, ilaç, arı sokması vb) vücutta kaşıntı, döküntü, dilde, dudakta, gözlerde, yüzde şişme, seste boğuklaşma, kalınlaşma, yutma güçlüğü, dilde metalik tat, tıkanma hissi, göğüste baskı hissi, nefes darlığı, hışıltılı solunum, burunda kaşıntı, akıntı hapşırık, çarpıntı, karın ağrısı, bulantı, kusma, ishal, sersemlik ve fenalık hissi, baş dönmesi bayılma hissi, bayılma ve bilinç kaybı, küçük bebek ve infantlarda huzursuzluk, susturulamayan ağlama, kalın –boğuk sesle ağlama, anne-babaya sıkı sıkı tutunma ve hareketlerde azalma, donukluk, bilinç kaybı ve şok en belirgin özelliğidir. Bu belirtilerin bazen biri bazen birkaçının birlikte olması anafilaksiyi akla getirmelidir

Anafilakside tedavi nasıldır?

Adrenalin diğer adı ile epinefrin uygulaması anafilaksinin ilk ve acil tedavisini sağlar

Mümkün olana en kısa zamanda hatta reaksiyon başladıktan sonraki ilk 5 dakika içinde adrenalin uygulaması hastanın hayatını kurtarır ve kalıcı hasarları önler

Hastayı bulunduğu yere yatırıp ayaklarını mümkün olduğunca havaya kaldırmak, kişi hamileyse sol yanına yatırmak, bebekse kucakta yatar pozisyonda tutmak, tansiyonu düşmüş kişide hayati organlara kan akımını sağlamaya destek olur. Elbette bilinen bir alerjenle temas devam ediyorsa acilen bu temas kesilmelidir, besinden şüphe varsa kusturmamak daha doğru bir yaklaşımdır.

Bütün bunları yaparken yanımızda bulunan bir kişi ya da biz 112 ACİL’i arayıp sağlık desteği istememiz gerekir

Hastane dışında anafilaksiyi tedavi edebilir miyiz?

Hastane dışında anafilaksiyi tedavi etmek mümkündür ve acilen adrenalin oto-enjektör uygulaması ile hastanın durumu dakikalar içinde düzelebilir.

Adrenalin oto-enjektör bir kez anafilaksi geçiren, besin alerjisi olan, nedeni bilinmeyen anafilaksi geçiren hastaya mutlaka reçete edilmelidir, kullanması hastaya ve yakınlarına öğretilmelidir.

Anafilaksi durumunda herhangi bir yaştaki hastaya yaşına uygun reçete edilmiş adrenalin oto-enjektörü uygulamaktan korkmak, kaçınmak, zaman kaybetmek hastanın hayatını kaybetmesine ya da kalıcı hasarların oluşmasına neden olabilir. Adrenalin uygulamaktan değil uygulamamaktan korkmak gerekir

Anafilaksinin doğru tanısı, toplumda ve hekimler arsında farkındalığının arttırılması, adrenalin uygulamasının doğru hastaya doğru şekilde yapılması hayat kurtarıcıdır ve toplumsal ve kişisel trajedileri önleyecektir.

Türkiye’de Anafilaksi Gerçeği

  • Türkiye’de anafilaksiye dair net istatistikler sınırlıdır. Ancak İstanbul’daki ICD kayıtlarına göre anafilaksi sıklığı 100.000 kişide 1,95 olarak bildirilmiştir.
  • Medyada sıkça yer alan bazı vakalar, bu ciddi durumun önemini bir kez daha gözler önüne sermektedir.

Gündemden Örnek Vakalar:

  • İlaç Uygulamaları:

“Sarı serum” sonrası gelişen ağır alerjik reaksiyonlarla ölümler, ilaçlara bağlı anafilaksi riskinin altını çizmektedir.

  • Arı Sokması:

“Muğla Bodrum’da teknede arı sokması sonucu fenalaşan iş adamı, tüm müdahalelere rağmen kurtarılamadı.” “Yolda yürürken arı sokan 34 yaşındaki vatandaşımız hayatını kaybetti.” Bu ve benzeri vakalar, arı sokmasına bağlı anafilaksinin ölümcül sonuçlar doğurabileceğini göstermektedir.

  • Besin Alerjisi:

“Otelde sunulan bir tatlıdaki fıstık nedeniyle ölümcül bir anafilaktik reaksiyon geçirerek hayatını kaybetti.” “5 yaşındaki bir çocuk, süt alerjisi olan yiyecek servisi sırasında yanlışlıkla inek sütü içeren bir ürüne maruz kalmış, adrenalin kullanımı gecikmiş ve anafilaksi sonucu yaşamını yitirmiştir.”
Bu tür haberler, besin alerjilerine bağlı anafilaksinin ne kadar tehlikeli olabileceğini ortaya koymaktadır.

TÜRKİYE ULUSAL ALLERJİ VE KLİNİK İMMÜNOLOJİ DERNEĞİ ANAFİLAKSİ ÇALIŞMA GRUBU