Atopik Dermatit (Egzama) – Sıkça Sorulan Sorular

Atopik dermatit kalıtımsal olarak yatkınlığı olan çocuklarda bazı çevresel etkenler bir araya geldiğinde ortaya çıkar. Genellikle çocuklarda 6 aylıktan önce başlar. Ancak 5 yaşına kadar olan herhangi bir dönemde de çıkabilir. Temel olarak cilt bütünlüğünde ve fonksiyonlarda bozukluk vardır.

Atopik dermatit kronik yani müzmin bir hastalıktır. Ciltte iyileşme ve tekrarlama dönemleriyle seyreden kaşıntılı kuruluk, kızarıklık, pütürlenme ve bazen sulantılı yaralar şeklinde görülür.

Egzama bebeklerde daha çok yüz ve kol-bacakların dış yüzlerinde olur. Daha büyük çocuklarda dirsek içi, diz arkası, koltukaltı gibi katlantı bölgeleri daha sık tutulur. Gövde ve saçlı deri tutulumu da görülebilir. Bazı çocuklarda meme başı çevresi ve göz çevresi özellikle etkilenebilir. Bez bölgesi en az etkilenen bölgedir.

Atopik dermatitli çocukların %80’i adölesan dönemden önce iyileşir. Çocukların çoğunda belirtiler ilk 3 yaş içinde kaybolur. Nadiren ileri yaşlarda hastalık devam edebilir. Daha sık olarak ciltte kuruluk ve hassasiyet hastalık belirtileri ortadan kalktıktan sonra da devam edebilir. Bu nedenle cilt bakımına belirtiler ortadan kalktıktan sonra da devam edilmelidir.

Bulaşıcı değildir. Yaralı cilt mikrop kapmaya duyarlı hale geldiğinde bazen temasla yayılmaya eğilimli mikrobik yaralar görülebilir. Bu durumda antibiyotikli kremlerle tedavi gerekir.

Evet, atopik dermatiti olan çocuklarda besin alerjisi olabilir ve bu besini tüketmek şikayetlerini arttırabilir. En sık süt, yumurta, buğday, yer fıstığı, balık ve soya alerjileri görülür. Bu alerjilerin varlığının saptanması ve hastanın tedavi ve izleminin yapılması için bir alerji uzmanının değerlendirmesi ve hastayı izlemesi gereklidir. Gerekli değerlendirmeler yapılmadan hastanın besinlerinin kesilmesi, beslenme bozukluğuna ve büyüme geriliğine neden olabilir. Besin alerjisi saptandığında sorumlu besin ve bu besinin içine girdiği tüm gıdaların diyetten çıkarılması gerekebilir. Böyle durumlarda bu besinin çıkarılmasıyla ortaya çıkan eksikliğin uygun gıdalarla tamamlanması önemlidir. Atopik dermatit ve besin alerjisi olan hastalarda besin kesilse bile cilt lezyonları ortaya çıkmaya devam edebilir. Bunun için diğer tedavi ve önlemlerin uygulanmaya devam edilmesi önemlidir.

Bazen hava yoluyla alınan alerjenler ve temas edilen alerjenler de atopik dermatit şikayetlerini arttırabilir. Bu durumun alerji uzmanı tarafından değerlendirilmesi ve bir duyarlılık saptanırsa temasın azaltılması için önlemlerin alınması gereklidir. En sık ev tozu akarı ve küf mantarıyla duyarlılık görülür. Bazen hayvan alerjenleri etkili olabilir. Cilde temasa bağlı olarak nikel başta olmak üzere bazı metaller ve kimyasallarla temas şikayetlere neden olabilir. Bu durumun yama testi denilen bir test ile saptanması ve saptanırsa temasın engellenmesi gerekir.

Evet. Hiçbir alerjisi olmayan hastalarda da atopik dermatit görülebilir.

Alerjisi olan maddeler dışında bazı etkenler şikayetlerini arttırabilir. Terleme, sıcak ortamlar, tüylü-kürklü-yünlü kumaşlarla temas, cilde yapışan giysiler, naylon içerikli giysiler şikayetleri arttırabilir. Bu nedenle pamuklu, hafif ve bol giysiler tercih edilmelidir. Giysiler yıkandıktan sonra iyi durulanmalıdır. Bazen kullanılan deterjan ve yumuşatıcılar şikayetleri arttırabilir. Böyle bir durum dikkat çekerse ürün değiştirilmelidir. Yumuşatıcı kullanılmaması ve deterjan yerine sabun tozu kullanılması tercih edilebilir.

Bazı gıdalar alerji olmasa da şikayetleri arttırabilir. Baharatlı gıdalar, portakal domates gibi asitli gıdalar, kakaolu gıdalar çok miktarda ve sık tüketildiğinde sorun oluşturabilir. Bu gıdaların fazla tüketilmemesine dikkat edilmelidir. Alerjisi olan bir gıda varsa bu gıdanın doktor önerilerine göre diyetten çıkarılması ve yerine uygun gıdaların diyete eklenmesi önemlidir.

Çocuğunuzda besin alerjisi saptandıysa aşılarıyla ilgili doktorunuzun görüşünü almalısınız. Besin alerjisi saptanmadıysa aşılarını normal düzeninde yaptırabilirsiniz.

Deniz ve havuzda yüzmesinde sakınca yoktur. Ancak kurumaya ve klora bağlı şikayet artışı görülebileceğinde yüzme sonrası duş alınması ve sonrasında vücut henüz nemliyken atopik dermatitli çocuklara uygun nemlendiricilerle nemlendirme uygulanması önemlidir.

Spor yapmasında sakınca yoktur. Ancak terleme şikayetlerini arttırabilir. Sıkı giysiler giymemesi, pamuklu giysileri tercih etmesi, spor sonrası duş alınması ve sonrasında vücut henüz nemliyken atopik dermatitli çocuklara uygun nemlendiricilerle nemlendirme uygulanması önemlidir.

Çocuğun güneşlenmesi D vitamini sentezi için önemlidir. Ancak güneşlenme için akşam saatleri tercih edilmeli, özellikle öğlen saatlerinde gölgede bulunulmasına dikkat edilmesi önemlidir. Yüksek koruma faktörlü ve çocuklara uygun güneş koruyucu kremler kullanılmalıdır.

Banyo sırasında çok sıcak su kullanılmaması, sert tahriş edici ürünler kullanılmaması önemlidir. Temizleyici olarak atopik dermatitli çocuklara uygun şampuanların tercih edilmesinde yarar vardır. Banyo sonrası henüz vücut nemliyken atopik dermatitli çocuklara uygun nemlendiricilerle nemlendirme uygulanması önemlidir. Cildi çok kuru çocuklar için banyo yağları banyo suyuna katılarak kullanılabilir.

Cildin kurumaması atopik dermatitte tedavinin en önemli parçasıdır. Günlük olarak atopik dermatitli çocuklara uygun nemlendirici kremlerin tüm vücuda uygulanması gereklidir. Sık kuruma halinde nemlendirme tekrarlanabilir.

Kortizonlu kremler atopik dermatit tedavisinde önemli bir yere sahiptir ve gerekli olduğunda kullanımı kaçınılmazdır. Uygun şekilde kullanıldığında önemli yan etki beklenen ilaçlar değildir. Doktorunuz önerdiğinde kremleri yalnız lezyon olan bölgelere, ince bir tabaka halinde uygulayınız. Aynı bölgeye 1 haftadan uzun uygulama genellikle önerilmez ve bu uygulamadan sonra aynı bölgeye en az bir hafta süreyle tekrar kortizonlu krem uygulanmamasında yarar vardır.

Haftada 2 kez balık tüketilmesi alerjisi olmayan çocuklarda sağlıklı büyümeleri için önemlidir. Balık yağının içeriğinde bulunan omega yağ asitlerinin bağışıklık sisteminin sağlıklı işleyişinde yararlı olduğu yönünde çalışmalar mevcuttur ancak atopik dermatitte yararlı olduğunu belgeleyen kesin kanıtlar yoktur.

Probiyotiklerin bağışıklık sisteminin sağlıklı işleyişinde yararlı olduğu yönünde çalışmalar mevcuttur ancak atopik dermatitte yararlı olduğunu belgeleyen kesin kanıtlar yoktur.

Uygun tedavi ve cilt bakımı yapıldığında atopik dermatite bağlı cilt lezyonları genelde iz bırakmazlar. Normal lezyonların üzerine ikincil cilt sorunları eklendiğinde nadiren bu sorunla karşılaşılabilir. Bu nedenle uygun tedavi ve düzenli cilt bakımı önemlidir.

Atopik dermatitte cilt lezyonları cildi hasas hale getirir. Bu nedenle bazen üzerine cilt enfeksiyonları eklenebilir. Bu durum kendini sarı sulantılı yaralarla gösterebilir. Doktorunuza danışarak uygun tedavi uygulanmalıdır

Atopik dermatiti olan çocuklarda ileri yaşlarında alerjik rinit ve astım gelişme riski diğer çocuklardan biraz daha fazladır. Bu nedenle çocuğunuzda inatçı burun şikayetleri olursa, zatüre veya bronşit tanısı alırsa, hava yoluyla ilaç tedavisi önerilirse, uzayan tedaviye cevap vermeyen öksürük şikayeti olursa, göğüs ağrısı, nefes darlığı gibi şikayetleri olursa alerji doktorunuza başvurmanız gereklidir. Her atopik dermatiti olan çocuğun ilerde bu hastalığa yakalanma durumu olmadığı hatırlanmalıdır. Atopik dermatit genellikle geçici, iz bırakmayan, iyi seyirli bir hastalıktır.