Klozet Alerjisi

Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği Üyesi Doç. Dr. Belgin Usta Güç anlatıyor

Özellikle okul öncesi çocuklarda sık gördüğümüz bir deri yakınması var. Sadece bacakların arka kısımlarında deri üzerinde plaklar şeklinde ortaya çıkıyor. İrritan kontak dermatit şeklinde tanımlanan bu lezyonlar, klozetlerin dezenfektanlarla silinmesi sonrası yüzeyde kalan dezenfektanların cildi tahriş etmesiyle ortaya çıkıyor.

Kontakt dermatit (KD) genel olarak deriye temas eden çevresel ajanlarla karşılaşmayı izleyerek gelişen inflamatuvar deri hastalığıdır. Bu başlık altında alerjik kontakt dermatit ve irritan kontakt dermatit bulunmaktadır. KD oldukça sık görülmektedir, tüm dermatoloji başvurularının %4-7 ni oluşturmaktadır. Her iki cinsiyette yaklaşık olarak eşit sıklıkta karşılaşılmaktadır.

İrritan kontakt dermatit deriye temas eden kimyasal maddeler veya fiziksel travmanın etkisiyle gelişen deri inflamasyonudur. İlk karşılaşmada gelişen kızarıklık, ödem, deride soyulma, deride içi su dolu kabarcıklar ortaya çıkar. Tahriş devam ederse kızarıklık, derinin üst katmanının kalınlaşması, deri çizgilerinin belirginleşmesi, nasırlaşması ve çatlaklar görülür.   

İrritan kontakt dermatitin oluşmasında asitler, alkaliler, metal tuzlar, solventler (çözücüler), alkoller, deterjanlar, temizleyiciler, dezenfektanlar, plastikler, gıdalar, su ve bitkiler sebep olabilir. Günlük hayattan örnek vermek gerekirse kuaförlerin saç boyalarını uygulaması sebebiyle ellerde oluşan dermatit, saç boyası sonrası kafa derisinde oluşabilen reaksiyonlar, göz çevresine uygulanan makyaj malzemelerinin sebep olduğu dermatit ve klozet yüzeyinin üst bacak arka bölgesinde oluşturduğu dermatit verilebilir.

Klozet yüzeyinin temizliğinde kullanılan deterjanların kimyasal yapısı alkalidir. Alkali bileşikler, asitlere oranla daha şiddetli ve ağrılı deri hasarına neden olurlar, koyu kahverengi renkte, sert, kuru ve çatlaklarla kaplı bir deri görünümü olur. Sodyum, amonyum ve potasyum hidroksit, sodyum ve potasyum karbonat, kalsiyum oksit gibi güçlü alkaliler sabun ve deterjanlarda bulunurlar. Alkali bileşenler ve deterjanlarla temizliği yapılan klozetlere çocukların tekrarlayan temas ve maruziyeti sonucunda günler içerinde kimi zaman saatler içerisinde deri reaksiyon verir, dermatit oluşur. Ayrıca dermatit bölgesindeki kaşıntı deri bütünlüğünü bozar. Böylelikle irritasyona sebep olan kimyasalların emilimini kolaylaşır ve daha şiddetli dermatit oluşarak bir kısır döngü meydana gelir.

Tedavinin esası; deterjan temasından korunmaktır. Hastanın irritan maddeyle temas eder etmez ılık suyla yıkanması ve iyice kurulanması önerilir. Tekrarlayan alkali maruziyetini azaltmak için klozet yüzeyinin temizliği sonrasında mutlaka suyla durulama işleminin yapılması uygun olacaktır. Evdeki klozetlerin her kullanımdan önce dezenfekte edilmesi gereksizdir. Deriyi korumak amacıyla bariyer kremler ve deri bariyerinin yenilenmesini sağlamak için nemlendiriciler kullanılmalıdır.